సరస్వతి :
కొత్తింటికి మారుతూనే నేను గమనించిన మొదటి మనిషి, పక్కింటి పనిమనిషి. ఒక యాభయ్యేళ్లుంటాయి. తలుపు కొడుతూ ‘యశోదా! ఓ యశోదా! తెలుపు తీయి.. ‘ అని అరుస్తోంది. ‘అమ్మగారో! అమ్మా! మాడం!..అక్కా! భాభీ!’ ఇలాంటి పిలుపులు విన్నాను కానీ ఇలాగ పేరు పెట్టి, పైగా ఏకవచనంలో పిలుస్తోంది. అని బుగ్గలు నొక్కుకున్నాను. సదరు యశోదా దేవి ‘వరేన్ సరస్వతక్కా’ అని తలుపు తీసేది. తర్వాత తీరిగ్గా ఆలోచిస్తే.. మనమూ అంతే గా.. మా నాన్నగారు వాళ్లు, మా కన్నా ఒక పది ఏళ్ల క్రితం వరకూ ఉద్యోగాల్లో పై అధికారిని, ‘సార్..మాడం..’ అని పిలిచిన వారే గా.. మరి నేను మా బాసు గార్ని ‘హే రాజేశ్! సంజయ్! రూడీ.. సామ్సన్ ‘ అని పిలవట్లా! ఇదే మార్పు మనకి పనిచేసే వారు చేస్తే మాత్రం ఏంటి.. ఎక్కడో ముల్లు లా గుచ్చుకుంటోంది? నాలో ఇంకో బలహీనత అర్థం అయింది. ఈ మార్పు ని ఆహ్వానించాను.
అన్నట్టు ఒకటి గమనించానబ్బా.. నా చిన్నప్పుడు మా అమ్మా వాళ్లూ మామూలు చీరలైనా కాస్త శుభ్రమైనవి, రంగు వెలవని చీరలు కడితే, మా పని మనుషులు ఏ రంగో గుర్తుపట్టలేని చీరలు, ఒక్కోసారి మాసికలతో,అతుకులతో ఉన్న నాసిరకం చీరలూ, మోకాలు కిందకి ఎగ్గట్టి కట్టి, నేల మీద ఓ బండ మీద కూర్చుని అంట్లు తోమేవారు. కొంతమంది శుభ్రం గా స్నానం చేసి తలకి నూనె రాసుకుని, వచ్చినా కొద్దిమంది స్నానాలు రెగ్యులర్ గా చేసేవారు కాదు.
మరి ఇప్పుడో? బెంగుళూరు సాఫ్ట్వేర్ జనాభా లో ఆడవారు వెలిసినట్టున్న లేత రంగుల గుడ్డలు, మోకాళ్ల కిందకి పాంట్లు, టీ షర్టులూ వేసి తలకి కర్లర్లు, సింగినాదాలూ పెట్టి, పనులు పురమాయిస్తుంటే, సీతాకోక చిలకల్లా రంగు రంగుల చీరల్లో మాంచి ఫాషన్ గా, అందం గా జడలేసుకుని, బొట్లు గాజులు, తలలో పూలతో, లక్ష్మీ దేవుల్లా మెరిసిపోతూ వస్తారు. నాకైతే పొద్దున్నే చాయ్ తాగుతూ మా ఇంటి ముందు వెళ్లే చీరల్ని గమనించటం ఒక హాబీ అయిపోయింది.
సరస్వతీ అంతే. భలే చక్కని స్త్రీ. కొత్తింట్లో చేరిన పది రోజుల్లో అర్థమైంది.. కనీసం పదిళ్లల్లో తనే చేస్తుందని. తన వయసుకి అంత వేగం గా, సమర్థవంతం గా అసలు ఎలా చేయగలదు? అన్నది గమనించనారంభించాను. వస్తూనే గడ గడా ఎంత వాగినా, ఎన్ని కబుర్లు చెప్పినా, ఏదో పని చేస్తూనే చేస్తుంది. తన పని అవుతూనే, వాక్యం మధ్యలో ఉన్నా, పత్రికల్లోసస్పెన్స్ సీరియళ్లలా వదిలేసి తర్వాతింటికి వెళ్లిపోతుంది.
చుట్టూ పరిచయాలు పెరిగాక ఇంకొన్ని వివరాలు తెలిశాయి. పిల్లల్లేరని, సరస్వతి భర్త తనని వదిలి ఇంకోపెళ్లి చేసుకుని వెళ్లిపోయాడట. కొంత కాలం దుఃఖ సాగరం లో ములిగినా తాగి భార్య ని కొట్టి పైసలు గుంజుకుపోయే భర్త వల్ల కష్టాల్లో ఉన్న పక్కింటి పిల్లల పెంపకం బాధ్యత నెత్తి మీదకి వేసుకుందని.. వాళ్ల చదువుల కోసం శక్తి కి మించి పని చేస్తుందని..
అన్నేసి ఇళ్లు చేస్తుంది కదా.. ‘ఎలాగూ మళ్లీ సాయంత్రం రావాలి .. ఇంటికెళ్లటం దండగ!’ అనుకుని కాలనీ లో ఒక చంటి పాపాయి ని మధ్యాహ్నం రెండు గంటలు ఆడించటానికి కుదురుకుంది. డబ్బు మాత్రం పుచ్చుకోలేదు. ‘ఎందుకు సరస్వతీ.. నీ విశ్రాంతి సమయం ఇదీ.. ఎలాగూ పిల్లని చూస్తున్నావు.. గంటకి ఇంతా అని మాట్లాడుకోవచ్చుగా!’ అని అడిగాను.
‘క్రిష్ణప్రియా! నువ్వు కరెక్ట్ గా చెప్పావు. ఇది నా విశ్రాంతి సమయం. డబ్బు పుచ్చుకుని చంటి పిల్లని చూస్తే.. అది విశ్రాంతి సమయం ఎందుకవుతుంది? ఏం? నాకు విశ్రాంతి అవసరం లేదా?” అంది. గుండె నిండిపోయింది. మళ్లీ నేను నోరెత్తలేదు. ఈలోగా తనే అనేసింది.. “ఏ జన్మ లో చేసిన పాపానికో.. ఈ జన్మలో బిడ్డలు పుట్టలేదు. ఏమో! ఏం తెలుసు? కనీసం ఈ విధం గా నైనా పిల్లలకు సేవ చేసుకుంటే వచ్చే జన్మ లో తల్లినవుతానేమో ‘ అంది. నేను తలెత్తి చూశాను. ‘సినిమాల్లో/కథల్లో లాగా.. కన్నీటి తెర అడ్డుకోవటం, తల తిప్పేసుకోవటం లాంటివి ఏమీ లేవు.. చాలా చాలా మామూలు గా చెప్పింది.
కొన్నాళ్లకి, ఒక పది రోజులు రాలేదు. తన పక్కింటి వారి పెద్ద కొడుకుకి చెడు స్నేహాలకి మరిగి, చదువు పెక్కన పెట్టి, ఖర్చులకిచేతిలో డబ్బు ఆడట్లేదని నెత్తి మీద మోది మరీ తన తాగుడు కోసం దాచుకున్న డబ్బంతా ఎత్తుకుపోయాడని చెప్పింది. ‘మరి ఎందుకు నీకు ఈ ఆరాటం! ఎవరి గురించీ బాధ పడకు. నీ సంగతి నువ్వు చూసుకో..’ అని అందరూ చిలక్కి చెప్పినట్టు చెప్పారు. వినలేదు. ‘వాడు కాకపోతే, ఇంకా ఉన్నారు గా పిల్లలు! వాడి తప్పు వల్ల మిగిలిన పిల్లలు ఎందుకు శిక్షింపబడాలి?’ అని నవ్వేసి తన పనులు అలాగే చేసుకుంటూ వెళ్లిపోయింది.
ఏంటో, మెలకువ ఉన్న ప్రతి నిమిషమూ, నాకోసం, నా వాళ్ల కోసం ఆలోచించటం, ఇతరుల కోసం, కొద్దో గొప్పో ఆలోచించినా, ఆచరణ కి మాగ్నిట్యూడ్ లో ఏమాత్రం పొంతన లేదనిపించింది. కానీ, ‘ఆ.. ఒంటరి గా ఉంది కాబట్టి ఇరుగూ, పొరుగూ, కష్టం, సుఖం అని మాటలు చెప్తోంది. తనకంటూ కుటుంబం ఉండి ఉంటే ఏమనేది.. తనూ సంసార సాగరం లో ఈదుతూ, మూలుగుతూ, తేలుతూ ఉండేది లే.. అని నాకు నేను సద్ది చెప్పుకుని, దులిపేసుకున్నాను.
తన వైద్యానికి, ఖర్చులకీ, ‘చాలా ఉదారం’ గా ఒక వెయ్యి రూపాయలు చేతిలో పెట్టి, నాకు నేనే శబాషీలిచ్చుకుని, నా అహాన్ని సంతృప్తి పరుచుకున్నాను.
(ఇంకా ఉంది)